شمال نیوز / محمد حسن آغاز : مسئله کم رشدی در کشور فقط به فرار سرمایه و خروج نخبگان از کشور مربوط نمی شود ،بلکه مسائل دیگری هم هستند که زمینه ای برای خروج سرمایه و نخبگان از کشور و حتی  استان می شوند . حامی پروری یکی از این مسائل است . 

حامی پروری ریشه در نوع نگرش غلط به مدیریت یک سازمان و استان دارد که عده ای در کشور رایج کرده اند و زمینه ای را فراهم کرد که افراد شایسته و نخبه یا به گوشه ای بخزند و یا این که زمینه ای را فراهم کرده اند که نخبگان بار سفر را بسته و به دیار غربت بروند . 

از مجموعه های تخصصی نظیر دانشگاهها گرفته تا برخی سازمان های دولتی ،از معضل حامی پروری رنج می برند و این پدیده نه تنها کم رشدی و معضل ناکارآمدی سازمان ها و دانشگاههای ما را رقم زده است ،بلکه باعث شده است که مهمترین مقوله توسعه که بهره وری است ،به سختی در ساختار سازمانی ما درک شود و در عمل ،همه برنامه های توسعه درزمین بماند . چرا که یکی از پایه های اصلی بهره وری ،کار خوب کردن است که فقط با شایسته سالاری و نخبه گزینی رشد می کند. 

حامی پروری به زبان ساده ،  عبارت است از توزیع یا واگذاری امتیازات از جیب بیت‌المال یا منابع عمومی به منظور گرفتن و در اصل خریدن رای گروه‌هایی از مردم به قصد حفظ، کسب یا بسط قدرت از طریق انتخابات که وقوع این پدیده ، همچون  عارضه ا‌ی  بروز می کند .

حامی پروری فقط در شکل انتخابات و یا امتیازات بروز نمی کند ، هر کجا که قدرت توزیع نادرست شود و ساختار و فرهنگ به گونه ای رقم بخورد که افراد شایسته حتی در قالب الگوهای عمومی ارزیابی دیده نشوند ،یک نوع حامی پروری بیمارگونه  ایجاد شده است و زمینه ای برای خروج شایستگان فراهم می سازد. 

 متاسفانه در کشور ما ، سیاست بازی قبیله‌ای مانع از تحقق سیاست ورزی به معنی مدرن آن شده است. سیاست ورزی مدرن بر اساس فعالیت احزاب و معانی روشن و دقیق بنا شده است.اما در مقابل در ایران به طور تاریخی بازیگران یاد گرفته‌اند رنگ عوض کنند تا بتوانند به واسطه‌ی آن ، راه حضور در بازی قدرت را تداوم ببخشند. 

بسیاری از افراد شایسته بخاطر شخصیت سالمی که برای خود اختیار کرده اند ،حاضر نیستند که حتی بخاطر مسائلی که در تشکیلات وجود دارد ،به صحنه احزاب و تشکیلات بیایند. 

ملاحظات سیاسی ، نبود عقلانیت ، وجود تعارض در نظام های اجرایی ،برخی  نفع طلبی و جاه طلبی ها در نظام اداری و اجرایی یک کشور باعث می شود که  در انتخاب درست  افراد راه به خطا برود  .  زمانی که تعارض زیاد می‌شود ، دیگر جایی  برای رقابت و حفظ منابع  مطرح نمی شود.  راه حل  چنین مشکلی ، تزریق حس همدلی به  بازیگران قدرت  است که این حس را داشته باشند که قرار است بمانند. باید این تصویر و حس  ایجاد شود که می‌توان ثبات تاریخی داشت و بازیگر قدرت  برای خودش حیات قائل باشد. تنها در این صورت است که می توان منافع ملی و فردی را کنار هم گره زد و به بقای کشور اندیشید.

در کنار موضوع مطروحه ، شایسته سالاری موقعی درسیستم های بالنده ایجاد می شود که نه تنها الگوی عمومی ارزیابی برای تعیین افراد توانمند و ناتوان  وجود دارد ،بلکه الگوهای تخصصی بازدارنده ای هم  هست که زمینه را برای جذب نخبگانی فراهم می سازد . وقتی الگوهای تخصصی تخریب شوند و هر ناشایستی در کشور برای خودش مدرک ، توانایی و شایستگی بخرد و زمینه بقای خودش را در نبود الگوهای تخصصی ارزیابی فراهم سازد ،ساختار برای دوام پخمگان و خروج شایستگان شکل می گیرد . 

تداوم این نوع حامی پروری ،فقط کم رشدی و نارضایتی مردم از سازمان ها و حتی سیستم دانشگاهی نیست ،بلکه خروج سرمایه های فراوانی از یک کشور است که چندین نسل از فرزندان شایسته این کشور را از نبود این شایستگان محروم می سازد و فضا را برای چرخه باطل مدیریت ناشایستگان پایدار می سازد. 

حامی پروری که در شرایط کنونی ایجاد شده است ،باعث پایداری مشکلات در حوزه فرهنگ ،سیاست و اقتصاد را فراهم کرده است و حتی به مقوله علم هم ضررهای فراوانی زده است که خدای ناکرده  در آینده ای کوتاه،  خسارات سنگینی به بار می آورد که دودش به چشم مردم می رود. 

بسیاری از گروهها و احزاب با انواع روش ها سعی در تخریب افرادی می کنند که قدم هایی هر چند مفید برای  این کشور برداشته اند ،اما نمی دانند خساراتی که ناشی ازتخریب می کنند ، چه عواقبی برای آینده کشور دارد .

‌مشکلات فراگیری که کشور را احاطه کرده است  و عدم تصویب لوایحی که به نفع مردم است اما دیده نمی شود و یا این که مشکلاتی که در بخش های مختلف وجود دارد و کسی در رفع آن نمی کوشد ،همه حاصل رویکرد حامی پرورانه ای است که در کشور و یا مناطق استانی مشاهده می شود .

شایسته سالاری موقعی ایجاد می شود که عینک ظاهر بینی از چشم مسئولین ارشد دولت برداشته شود و قوه تشخیص به گونه ای رشد کند  که بتوان بین انقلابی و انقلابی نما فرق قائل شد . بین مومن و مومن نما تمایز قائل شد . کسی که رودرو می ایستد و ایراد شما را می گیرد ،نمی تواند تملق و چاپلوسی کند و باید از چنین افرادی در سیستم اداری قدردانی نمود ،در عوض کسی که جز تظاهر و تملق و چاپلوسی چیز دیگری بلد نیست ،باید از آنها ترسید و فاصله گرفت. و چه زیبا امیرمومنان ، علی علیه السلام فرمودند که « آن کس که چشمان ترا از عیب ها بینا کرد،خیرخواه تست » . 

به راستی چه عواملی باعث شد که نقد امروز جایگاه خودش را از دست دهد و مدح و ستایش قرین ساختار اجرایی کشور شود؟ در یادداشت های بعدی به آن بیشتر خواهم پرداخت .